صورتجلسه شماره 262

صورتجلسه شماره 262 تاریخ: 25_/05_/93

حاضرین در جلسه: اعضای کمیته تخصصی(آقایان سید سعید صادق زاده، محمد هادیان، علی عبدالهی، ابوالفضل حسینی)

اعضای گروه معماری (آقایان محمدعلی جلالیان، رمضانعلی عبدالهی، خانم ها ملیحه کریمی، مرضیه حسن زاده، نرگس سادات تنها خیابانی)

غائبین: خانم مهندس فاطمه کریمی عضو محترم کمیته تخصصی و سایر اعضای گروه معماری

موضوع جلسه: ادامه سلسله مباحث معماری ایرانی- اسلامی موضوع حفظ حرمت و محرمیت درخانه های مسکونی

جلسه رأس ساعت 18:30 با تلاوت آیاتی چند از قرآن مجید آغاز شد.

در ابتدای جلسه آقای مهندس صادق زاده ضمن عرض خوش آمدگویی به اعضای کمیته تخصصی و گروه معماری و عرض تسلیت بابت سانحه هوایی پرواز تهران-طبس، با پرداختن به مصوبات دوره قبل در مورد جمع آوری دیتیل های اجرایی در مورد سقف کاذب سرویس ها، نعل درگاه در ساختمانهای اسکلت فلز و جزئیات اجرایی سرویس پله اعم از اتصال شمشیری به فونداسیون، اتصال شمشیری به پاگرد از اعضای کمیته تخصصی و گروه معماری درخواست همکاری جهت جستجو در منابع مختلف به منظور جمع آوری دیتیل های مناسب و دقیق برای ابلاغ به دفاتر را نمودند همچنین در این مدت از زحمات خانم مهندس فاطمه کریمی دبیر کمیته تخصصی و آقای مهندس سلجوقی برای جمع آوری دیتل ها تقدیر و تشکر کردند اما برای تهیه بانک جامعی از جزئیات اجرایی همکاری سایر اعضای گروه را خواستار شدند.

سپس وارد مقوله اصلی جلسه از سلسله مباحث معماری ایرانی- اسلامی شده و با بیان نکات کلی در مورد اصول معماری اسلامی به حیطه حرمت و محرمیت در خانه های مسکونی پرداخته و برای استفاده از نظرات سایر اعضا و فرصت برای جمع بندی و طرح مسئله برای جلسه آینده جلسه را در اختیار سایر اعضای گروه گذاشتند.

بعد از ایشان آقای مهندس رمضانعلی عبدالهی از اعضای گروه معماری ضمن ریشه یابی واژه حرمت که از مصدر حرم می باشد در مورد مسکن به بحث اصلی وارد شده و برای حفظ حرمت و حریم سه فاکتور احترام به خود، احترام به همسایه و احترام به طبیعت و حیوانات را مطرح نمودند.و در زیر مجموعه این بحث برای ایجاد محرمیت عنوان داشته که در چهار حوزه 1- محرمیت بصری 2- محرمیت صوتی 3- محرمیت بویایی 4- محرمیت روانی درون و بیرون از مسکن می بایست فعالیت ها و طراحیهای لازم صورت گیردو با نقد رفتار حاکم بر ساخت و ساز در دوره کنونی عنوان داشته با توجه به اینکه کلیه طراحیها و برنامه ریزی ها بر اساس فاکتور اقتصاد صورت می پذیرد به همین دلیل مالکین و طراحان بطور اخص در این مقوله وارد نشده اند. سپس بطور مصداقی در مورد هر کدام ازچهار حوزه معرفی شده در مورد محرمیت مثالهایی را مطرح نمودند از جمله در حوزه محرمیت صوتی عنوان داشتند که در ساختمانها چه در اعیان و چه در عرصه طراحیها باید بشکلی باشد که صدای افراد ساکن به خانه های مجاور سرایت نکند که متأسفانه در طراحیهای امروز چه در شهرک سازیها (مسکن مهر) و بلاخص در شهرهای بزرگ آپارتمان سازی ها این مورد رعایت نشده، همچنین در مورد خانه های ویلایی نیز عنوان کردن که در طراحی فضای باز نیز این مقوله رعایت نمی شود.

در حوزه محرمیت بویایی نیز به مشکل ساختمان های امروزی پرداخته و ذکر کردند که طبخ غذا در منازل کنونی به شکلی است که در کل محله بو، طبخ و نوع غذا مشخص می باشد که این با توجه به تعالیم اسلامی مردود است و از مواردی است که می بایست در طراحیها تغییرات لازم اندیشیده شود.

در حوزه امنیت روانی و بصری نیز عنوان کردند که طرح ها باید بشکلی باشد که استفاده کننده و مخاطب آسایش روانی را از فضای در حال استفاده داشته باشند که متأسفانه در ساخت و سازهای کنونی هر دو این مقولات شکسته شده و رعایت حریم بصری و آسایش روانی با توجه به همان عامل اقتصادی زیر پا گذاشته شده است. سپس در مورد سه حوزه احترام به انسان، احترام به خانواده و احترام به حیوانات در طراحیها وارد بحث شده و عنوان نمودند که با توجه به مبانی دین اسلام که انسان را بر اساس بعد مادی و معنوی شناخته و تعریف کرده است طراحی فضای مسکونی نیز می بایست نیازهای روحی و مادی انسان را تغذیه کند.همچنین در مورد ساماندهی عرصه های مختلف خانه مسکونی عنوان نمودند که طراح معمار می بایست طرح را بشکلی بچیند که احترام افراد خانواده به یکدیگر و پدر و مادر در آن لحاظ گردد.

همچنین در مورد احترام به طبیعت این نکته را متذکر شدند که با توجه به ضابطه 60% تراکم در ساخت حداقل بین 15% تا 25% از مابقی عرصه به طراحی فضای سبز اختصاص داده شود و به عنوان قانون و ضابطه در قوانین بالادستی لحاظ گردد.در پایان صحبت ها ایشان در مورد مقولات مطرح شده به ارائه راهکارهایی همچون تفکیک زمین ها با قطعات و با عرض و طول بیشتر جهت طراحی بر اساس درون گرایی، جهت گیری ساختمان ها بر اساس قبله و رون های شهرسازی معماری گذشته (رون اصفهانی، کرمانی و راسته) را خواستار شده اند.

بعد از ایشان آقای مهندس حسینی در مورد تفاوت معماری گذشته و حال حاضر ایران با معماری غرب پرداخته و خواستار توجه بیشتر به پتانسیل های موجود در معماری غرب و استفاده از راهکارهای آن جهت خارج شدن از مشکلات گریبان گیر معماری و شهرسازی کنونی شدند همچنین با ذکر این مورد که علاوه بر حیطه بندی کار بر روی مبانی نظری و طراحی دو بعدی جهت درک هر چه بیشتر مخاطب عام، موارد مشخص شده در فرم های بیرونی و درونی و نوع ارائه نیز بحث گردد.

سپس خانم مهندس ملیحه کریمی ضمن عرض تشکر از دیدگاههای مطرح شده توسط آقای مهندس رمضانعلی عبدالهی این نکته را خواستار شدند که در مورد طراحی معماری اسلامی اهداف بصورت کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت تدوین و مبنا قرار داده شود سپس در مورد خانه های مسکونی براساس این اهداف و در عرصه های مختلف طراحیهای لازم صورت گیرد.

در ادامه آقای مهندس رمضانعلی عبدالهی پیشنهاد ورود یک روان شناس به جمع برای مشخص شدن ابعاد اجتماعی موضوع را داشتند.

آقای مهندس جلالیان دیگر عضو گروه معماری ضمن استقبال از موارد مطرح شده در صحبتهای آقای عبدالهی، عنوان کردند که با توجه به بحث قیمتها هم در مورد زمین و هم ساخت وساز عامل اقتصاد این موارد را به حاشیه رانده و باید در مورد پیدا کردن راهکارها و سازو کارهای لازم جهت اعمال نظر طراحان بطور مصداقی اندیشیده و بحث های لازم صورت پذیرد.

آقای مهندس علی عبدالهی نیز در مورد طراحیهای صورت گرفته در واحدهای مسکونی و مبانی نظری لازم نیز عنوان داشتندکه ارتباط بین این موارد بصورت مصداقی و ملموس تر به بحث گذاشته شود.

در پایان جلسه آقای صادق زاده به جمع بندی موارد مطرح شده پرداخته و نقطه نظرات خود را به تفصیل بیان نموده و عنوان کردند که هدف از تشکیل این جلسات جمع آوری ضوابط ، اطلاعات و فعالیت ها بر اساس مطالعات انجام شده در خصوص شهرسازی و معماری ایرانی-اسلامی و یافتن راهکارهای اجرایی آن است تا مباحث در حد نظر و روی کاغذ باقی نمانده و بصورت فایل اجرایی و کالبدی نیز مطرح شود.

سپس برای مورد طراحی واحد مسکونی با توجه به محدودیت زمین عنوان نمودند که مسکن دارای دو بعد 1.تأمین اهداف فیزیکی2.تأمین اهداف متافیزیکی(معنوی) می باشد سپس در مورد مبحث حریم این نکته را متذکر شدند که حریم بیانگر حرمت ذاتی داخل خانه از یک سو و حرام بودن دید و نگاه اغیار از دیگر سو می باشد. سپس در مورد قیاس صورت گرفته در مورد معماری معاصر ایران و غرب عنوان داشته که نگاه ما به معماری غرب نمی بایست نگاه رادیکال، جزمی و قطعی باشد نه در حیطه پذیرش کامل آن و نه در حیطه دفع و رد آن چرا که یکی از نقاط قوت غرب در ابعاد مختلف و بخصوص حیطه معماری که بحث اصلی می باشد استفاده از مبانی نظری قوی، فلسفه و تئوریزه کردن اندیشه ها و سپس اجرایی کردن آن مفاهیم است و با بیان اینکه اگر معماری مدرن غرب (به لحاظ زمانی و تئوریک یعنی از 1920 تا 1970 میلادی) کامل و پخته بود این نوع معماری مطمئنأ تا حال حاضر ادامه می یافت نه اینکه خود معماران برجسته متأخر معماری مدرن از جمله فیلیپ جانسون، پیتر آیزنمن، … به دنبال راهکارهایی جهت برون رفت از این نوع معماری باشند که باعث خلق معماری پسا مدرن تحت عنوان پست مدرنیسم، دیکا نستراکشن، فولدینگ و پیدایش کیهانی شد و از این طریق به نقد نظر برخی از معماران که می بایست راه رفته معماری غرب را نیز ما طی کنیم پرداخته و عنوان داشتند ضمن برداشت نکات قوی و خوب معماری غرب و بومی کردن و تئوریزه کردن آن بر اساس مبانی فرهنگی، بومی و اعتقادی خودمان به طراحی های جدید و مدرن بر این اساس بپردازیم بطور مثال عنوان کردند که در غرب مفاهیمی تحت عنوان معماری پایدار یاسبز بر اساس صرفه جویی در مصرف انرژی و بر اساس اقلیم خود پرداخته اند که معماران وطنی نیز می توانند از این مبانی استفاده کرده و با توجه به اقلیم منطقه خود به طراحی ساختمان هایی دست بردند که بحث پایداری و صرفه جویی در مصرف انرژی و استفاده از انرژی های پاک و یا تجدید پذیر را درون خود داشته باشد چیزی که در معماری گذشته ما با استفاده از بادگیرها،گنبدها، حوض خانه های موجود در سردابها و استفاده از سه دریها و پنج دریها رعایت می شده است. همچنین با ذکر این نکته که یک خلط مبحثی در مورد معماری ایرانی-اسلامی پیش آمده و آن اینست که این نوع معماری مترادف شده است با استفاده از همان بادگیرها و گنبدها و رواق ها در معماری کنونی با ذکر این نکته که با توجه به محدودیت فضا و زمان امکان بکارگیری گسترده از این نوع موارد بطور فیزیکی شاید نباشد اما می توان با پیدا کردن روح حاکم بر این عناصر و ساز و کار موجود در آن در ساختمان های جدید نیز از اصول حاکم بر آنها اما با فرمها و شکلهای جدید استفاده نمود. در این زمینه بطور مصداقی وارد شده و عنوان نمودند که بالای 90% ساختمانهای ما برای ورود از خیابان یا کوچه به عرصه تنها یک دیوار و یک در درون این جدار ارتباط برقرار می شود که با باز شدن در تا انتهای خانه نیز به روئیت رهگذران می رسد با ذکر مثال در مورد نوع طراحی معماری مسجد امام اصفهان و چرخش ایجاد شده در ورودی آن میتوان حتی در عرض های کم در پلان های کنونی نیز با ایجاد تورفتگیها و گشایش های کوچک درب ورودی که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد را از روبروی جبهه اصلی ساختمان حذف و با ایجاد زاویه دید را نسبت به آن بسیار کاهش داد.

همچنین می توان برای ارتباط بین حیاط و ورود به ساختمان با طراحی فیلتر، هشتی ورودی؛ این نیاز را تأمین کرد و همچنین در مورد عرصه های مختلف موجود در ساختمان اعم از پذیرایی، خدمات، خصوصی و… تمهیدات لازم برای انواع حریم های مطرح شده اندیشیده شود در پایان ضمن تشکر از اعضای حاضر در جلسه موارد قابل بحث برای جلسه آینده را مطرح و از همکاران درخواست مطالعه و پیداکردن راهکار با توجه به طرح مسئله صورت گرفته و بر اساس وضع موجود، چالش ها و محدودیت های پیش رو را خواستار شدند.

مسئول پیگیری

مصوبات

اعضای کمیته تخصصی و گروه معماری

جستجو در منابع مختلف جهت طراحی دیتل های خواسته شده (سقف کاذب، نعل درگاه، اتصال شمشیری پله)

مهندس صادق زاده

در اختیار قرار دادن جزوات تهیه شده در مورد بحث حرمت و محرمیت برای اعضای گروه معماری

ارائه طرحها و راهکارهای مختلف برای ایجاد محرمیت با توجه به ضوابط، ایین نامه ها و محدودیت های پیش رو در طراحی منازل مسکونی در حوزه های ذیل:

اعضای کمیته تخصصی و گروه معماری

3.1 چگونگی ارتباط بین معبر و ورود به خانه (حیاط و عرصه).

اعضای کمیته تخصصی و گروه معماری

3.2چگونگی ارتباط بین حیاط و عرصه و فضای مسکونی(اعیان)

اعضای کمیته تخصصی و گروه معماری

3.3 چگونگی ارتباط بین عرصه عمومی و عرصه خصوصی خانه

اعضای کمیته تخصصی و گروه معماری

3.4 چگونگی ارتباط بین خواب فرزندان و خواب والدین

اعضای کمیته تخصصی و گروه معماری

3.5 نوع طراحیهای آشپزخانه ها که بحث امنیت روانی و پوشیده بودن و محرمیت بویایی را پوشش دهد

جلسه در ساعت 20:00 با ذکر صلوات بر محمد و آل محمد(ص) به پایان رسید.